Rus direktör Andrei Konchalovsky ile Tallin Sinema Festivali’nde buluşmuştuk. Söyleşimiz kendi deyişiyle memleketimizdeki “şahane anılarıyla” başlamıştı. İstanbul Sinema Festivali’ne konuk olmuşluğu, mini serisi “Odyssey”de Antalya’yı dekor olarak kullanmışlığı var. Direktörün, Michelangelo’nun hayatından bir kısmı anlattığı, “Günah/İl Peccole”, isimli sineması, İstanbul Sinema Şenliği Çevrimiçi Gösterim Programı’nda 20-25 Haziran arasında gösterilecek.
SAVAŞ
– Tarihi periyotlara ilginiz biliniyor ancak mahsusen Michelangelo’nun hayatının bir devrini sinema yapmaya sizi çeken ne oldu?
Bir sefer dayanılmaz bir yetenek! Fakat yakından bakınca ilgimi çeken, yaşadığı acılar, katlanmak zorunda kaldığı kişiler ve kendi içindeki mücadeleydi. Bir sanatçı olarak iç yerküresinde yaşadığı çelişkiler ve Kilise üzere ona iş veren patronların oluşturduğu dış yerküre arasında sıkışmış bir ruh. Ünlü olmanın dışarıdan görüldüğü üzere “büyüleyici” olmadığının gerçekçi bir fotoğrafını yapmak istedim. Bildik biyografik sinemalar hiç ilgimi çekmiyor, yediği içtiği yahut kimi sevdiğinden bana ne!
– Senaryosunu birlikte yazdığınız Tarkovski’nin başyapıtı “Andrey Rubley”den günümüze yaratıcılık açısından sizin için neler değişti?
O periyotlar gençtik ve yerküreye meydan okuyorduk! Mektep arkadaşları olarak Bergman ve Bunuel hayranıydık, içimiz dolup taşıyordu. İki sinema çok münferit, Rublev ile Michelangelo arasında sanatçı olmaları dışında bir benzerlik yok lakin yaratma külfeti benziyor. Tarkovski benim için bir arkadaş, yaşayan bir kişiydi, artık dönüştüğü bir mit değil.
RÖNESANS PERIYODU…
– “Günah”ta devasa mermer blokunu tepelerden aşağı taşıdıkları anlar müthiş! Birebir vakitte büyük bir kayayı dik bir tepenin doruğuna yuvarlayarak çıkarmakla cezalandırılan Sifisos efsanesi akla gelmiyor mu?
İşte yaratıcılığın bu cephesi beni büyülüyor. Yani nereye gittiğini bilemeden inatla yapmaya devam etmek. Yapıtın yaratılma sürecindeki zorluklar inanılmaz. Zannedildiği üzere lâtif ve parlak değil, çok sancılı! Biz günümüzün rahat imkanlarını, kamyonları kullanarak yaptık, buna karşın çok çetindi. Rönesans periyodunu hayal bile edemiyorum. Bu sahneleri uzun uzun kullanmamın nedeni sinemasal olarak çekilen sürecin fiziki ve ruhani zorluklarıdır. Gerçekçi bir bakış. Bu da bizi yaratımın ulvi tarafına götürüyor.
– Sistine Şapeli’nin tavanıyla uğraşırken devrin papasına anıt mezar hazırlayan Michelangelo’nun iktidarla ve değişen idarelerle başı dertte. Güç ve parayı elinde bulunduran patronlarıyla yaşadıklarına bakılınca tam da günümüz kapitalist sistemin acımasızlığını mı görüyoruz?
Bu bağlamda günümüzle direkt ilintili. Parayı elinde tutan, yani gücü olan her vakit bunu kendi beğenisine ve anlayışına nazaran kullanmak istiyor. Birçok vakit sanatçı onlara nazaran siparişi alan kişi olabiliyor. Olağan ki yetenek değerli ancak “müşteri memnuniyeti” devreye girince işler karışıyor. Rönesans devri de çetinmiş, etrafta çok yetenek olduğu için aralarından sıyrılmak gerek. Michelangelo birinci bakışta şanslı görünse de dehşetli acılar çekmiş. Günümüzde de bu türlü, sinema yapmanız için size çok para verdiklerinde direktör olarak özgürlüğünüz kısıtlanıyor. Parti filmiyle gerçek film arasındaki fark günümüzde iyice arttı. Hollywood’da da işler bu türlü; ne kadar büyük bütçe, o kadar az yaratıcılık diyelim.
HOLLYWOOD’U TERK ETTİM
– “Maria’nın Aşkları” (1984) yahut “Shy People” (1987) üzere sinemasal olarak cüretkâr, “Tango & Cash” üzere gişe hasılatı yapan sinemalar de yaptığınız Hollywood için ne dersiniz?
Hollywood bana hem kucak açtı, hem de çok yordu. Shirley Maclaine üzere dostlar edindim, heyecanlı bir periyot yaşadık. Fakat büyük bütçe ve sefalı sinema denkleminde her şey altüst olunca terk ettim Hollywood’u. Yeterli de yaptım, zira geldiği durumda popcorn filmi artık iyice baskın. Ben farklı tipten sinemalar arasında gezindim ve bununla övünüyorum. Hayatın çeşitli olması çok keyifli aslında.
Cumhuriyet
